آلودگی هوا چیست؟
آلودگی هوا ذراتی است در هوا که می‌تواند به سلامت انسان و محیط زیست آسیب برساند. ذراتی از ذغال سنگ، سوخت‌های فسیلی و چوب می‌توانند وارد ریه‌های انسان شده و پس از آن به رگ‌های خونی در سراسر بدن نفوذ کنند.
سازمان بهداشت جهانی (WHO) در گزارشی در سال 2013 اعلام کرد که آلودگی هوا موجود در فضای خارجی یک خطر عمده برای سلامت انسان است. آن‌ها در این گزارش بیان کردند که این گونه آلودگی هوا می‌تواند موجب تشدید آسم در افراد مبتلا شود، سرفه را افزایش دهد و عملکرد ریه را کاهش دهد. همچنین می‌تواند خطر ابتلا به برونشیت، سردرد، ضربان قلب نامنظم، حملات قلبی غیرطبیعی و مرگ زودرس در افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی یا ریوی را افزایش دهد.
کاهش آلایندگی اتومبیل، اتوبوس و سایر وسایل نقلیه یکی از کمک‌های عمده برای مقابله با آلودگی هوا در شهرهاست. تولید اُزون سطح زمین، که از گازهای موتور و سوخت در تعامل با اشعه‌های خورشید حاصل می‌شود، نیز یک عامل آلودگی هواست.
باران اسیدی هنگامی شکل می‌گیرد که رطوبت در هوا با اکسید نیتروژن و دی اکسید گوگرد منتشر شده توسط وسایل نقلیه موتوری و کارخانه‌ها و یا نیروگاه‌هایی که سوخت زغال یا نفت تولید می‌کنند، واکنش نشان دهند.
مناطق روستایی و غیر شهری نیز از آلودگی هوا مصون نیستند. چرا که گرد و غبار ناشی از تراکتورهایی که برای شخم زدن زمین کشاورزی از آن‌ها استفاده می‌کنند، کامیون‌ها و اتومبیل‌هایی که از جاده های خاکی یا سنگی عبور می‌کنند، سنگ‌های معدنی و دود حاصل از آتش سوزی و سوزاندن چوب می‌توانند هوای پاک را آلوده کنند.
آلودگی هوا چه کسانی را بیشتر تحت تأثیر قرار می‌دهد؟
اگرچه همه افراد تحت تأثیر آلودگی هوا قرار دارند، افرادی هستند که بیشتر در معرض خطر قرار دارند این افراد عبارتند از:
- افراد مبتلا به آسم
- افراد مبتلا به بیماری قلبی
- افراد مبتلا به بیماری‌های تنفسی
- کودکان
- بزرگسالانی فعال در خارج از منزل هستند
- افراد مسن
- افراد مبتلا به دیابت
- زنان حامله
میزان آلودگی هوا چگونه اندازه‌گیری می‌شود؟
سازمان حفاظت زیست محیطی امریکا (EPA) از شاخص کیفیت هوا (AQI) به صورت روزانه برای آگاهی افراد و درک از کیفیت هوا استفاده می‌کند تا میزان آلودگی هوا را در اختیار عموم قرار دهد. AQI کیفیت هوا را از 0 تا 300 تعیین می‌کند.
هرچه مقدار AQI بیشتر شود نگرانی‌ها برای حفظ سلامتی بیشتر خواهد شد. وقتی سطح AQI بالاتر از 100 باشد، کیفیت هوا ناسالم است. شما می‌توانید میزان AQI شهر خود را از طریق سایت‌های مربوط به اندازه گیری میزان آلودگی هوا و یا برخی از شبکه‌های اجتماعی، رادیو و یا تلویزیون پیگیری کنید.
هنگامی که سطوح AQI به 101 تا 150 برسد، افرادی که بیشتر در معرض خطر هستند باید حتی الامکان از خانه خارج نشوند و یا در صورت ضرورت برای خارج شدن از خانه زمان بیرون ماندن از خانه و بودن در فضای باز و قرار گرفتن در معرض هوای آلوده را کاهش دهند. از آنجا که ورزش کردن باعث افزایش مصرف هوا و تنفس می‌شود، از ورزش کردن در فضای باز در این زمان و در این شرایط پرهیز کنید. هنگامی که AQI به سطوح ناسالم 151 تا 200 برسد، وضعیت هوا در شرایط ناسالم و خطرناک می‌باشد که تمامی افراد بايد ميزان قرار گرفتن در معرض هوای آلوده را محدود کنند.
هنگامی که سطوح به 201 تا 300 برسد، وضعیت هوا در شرایط ناسالم و هشدار می‌باشد. این وضعیت هوا برای گروه‌های حساس، به ویژه افرادی که مبتلا به بیماری‌های قلبی هستند بسیار ناسالم بوده و در وضعیت هشدار است. افراد در معرض خطر باید از فعالیت در فضای باز حتما خودداری کنند و از خانه خارج نشوند، چرا که این وضعیت برای آن‌ها بسیار خطرناک بوده و باعث تشدید بیماری در این گونه افراد خواهد شد.
البته لازم به ذکر است که در داخل خانه نیز از آلودگی هوا در امان نخواهید بود چرا که هوای آلوده با باز شدن درها و پنجره‌ها وارد خانه شما نیز خواهد شد. با استفاده از دستگاه تصفیه هوا می‌توانید هوای داخل خانه خود را تصفیه کرده و هوای پاک تنفس و یک نفس راحت را تجربه کنید.
در مواقع آلودگی هوا چه کار‌هایی برای محافظت از خود و اطرافیان انجام دهیم؟
آلودگی هوا در طول روز بیشتر است، بنابراین فعالیت‌های که در فضای باز باید انجام دهید را برای صبح زود یا بعدازظهر برنامه ریزی کنید. از پیاده روی یا دوچرخه سواری در خیابان‌های شلوغ اجتناب کنید. در روزهای آلوده استفاده از یک دستگاه تصفیه هوای خوب در محیط کار و یا منزل کمک شایانی به سلامتی شما می کند و از مبتلا شدن شما به بیماری‌های تنفسی جلوگیری خواهد کرد. افراد مبتلا به آلرژی، آسم و یا بیماری‌های تنفسی و یا قلبی بیشتر از افراد عادی در معرض خطر هستند. دستگاه تصفیه هوا، هوای محیط را تصفیه کرده و شما یک نفس راحت را تجربه خواهید کرد.
اگر در موقعیتی قرار دارید که نمی‌توانید از آلودگی فرار کنید، سعی کنید دهان و بینی خود را با کمک یک ماسک فیلتردار بپوشانید. همچنین غذاهای سرشار از آنتی اکسیدان مانند میوه‌ها و سبزیجات می‌توانند از بدن شما در برابر اثرات مضر رادیکال‌های آزاد ایجاد شده توسط آلودگی هوا محافظت کنند.
در نهایت، فراموش نکنید که فضای داخلی نیز می‌تواند آلوده باشد و شما حتی در خانه و یا محیط کار هم در امان نباشید. برای محدود کردن آلودگی موجود در خانه، توصیه‌های زیر را بکار بگیرید:
- خرید دستگاه تصفیه کننده هوا مناسب
- اجتناب از مصرف خوشبو کننده‌های هوا و روشن کردن شمع
- تمیز کردن فیلترهای دستگاه تصفیه هوا
- جارو کردن خانه با جاروبرقی
- شستن اسباب بازی‌ها برای از بین رفتن گرد و خاک جمع شده روی آن‌ها
- باز کردن پنجره‌ها در روزهایی که کیفیت هوا خوب است برای جابجایی هوای داخل خانه و تازه شدن هوا
پس در روزهای آلوده هم می‌توانید هوای پاکی را نفس بکشید و از سلامت بهتر لذت ببرید.