آلودگی هوای ایران، که ده سالی هست گریبانگیر مردم ما شده است، در سالهای اخیر به طور پیوسته افزایش یافته و زندگی مردم و ریه‌های سالم را به مخاطره انداخته است. آمار هولناک منتشر شده از مراجع رسمی‌ایران نشان می‌‌دهد در تهران هر دو ساعت یک نفر بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌‌دهد.
بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی از ۱۰ شهر آلوده جهان ۴ شهر در ایران واقع شده‌اند و متاسفانه باید گفت شهر اهواز در صدر این لیست خودنمایی میکند.
از ۱۰۹۹ شهر آلوده جهان تهران رتبه ۸۲ را دارد و این جایگاه از سال ۲۰۱۵ تا کنون بدتر نیز شده است.
توپوگرافی شهرهای بزرگ ایران – مهم‌تر از همه، کوهستان تهران – تنها یکی از ریشه‌های این مشکل مضر است. مثلا تولید انبوه و واردات وسایل نقلیه طی ۱۰ سال گذشته نیز تا حد زیادی به این مشکل دامن زده‌است. گذشته از اینها، عدم نظارت دقیق و کامل بر معاینه فنی خودروها و نرخ بالای مهاجرت از روستاها و شهرهای کوچک به مناطق بزرگ شهری به دلیل امکانات و شغل بیشتر هم بر آلودگی شهرهای بزرگ ایران می‌افزاید. واردات و استفاده از بنزین زیراستاندارد یا غیراستاندارد نیز که از آلاینده‌های اصلی هوا محسوب می‌شود باعث بالاتر رفتن نرخ آلودگی هوا شده است.
به گفته مسئولان، در تهران خودروها مسبب ۴۸ درصد و موتورسیکلت‌ها مسبب ۲۲ درصد از آلودگی هوا هستند. اگر چه دولت واردات بنزین غیراستاندارد را ممنوع کرده است – هنوز در مسیر غلبه بر آلودگی در شهرهای بزرگ ایران از اهواز (به عنوان یکی از آلوده‌ترین مناطق شهری جهان) گرفته تا کرج و شیراز قرار داریم. آلودگی شدید، که در طول ماه‌های سرد آسیب‌های زیان‌بارتری ایجاد میکند، موجب شده است مدارس و دفاتر کاری در دهه گذشته، چندین بار در طول زمستان، تعطیل یا نیمه‌تعطیل شوند.
علی‌رغم همکاری میان وزارت نفت و سازمان ملی استاندارد ایران، عدم تعریف نحوه‌ی ارتباط این دو مجموعه، روند مبارزه با آلودگی را پیچیده‌تر کرده است. خوشبختانه بهار امسال، پالایشگاه‌های داخلی سوخت در ۱۷ شهر بزرگ ایران تامین‌‌کننده سوخت‌های پاک‌تر خواهند بود.
سرکار خانم معصومه ابتکار، معاون رئیس‌جمهور و ریاست سابق سازمان محیط زیست طی توئیتی در پاسخ به نگرانی کاربران توئیتر در خصوص آلودگی هوا چنین پاسخ داده است: «هوایی که اکنون در تهران نفس می‌کشیم بسیار بهتر از سال ۲۰۱۲ است. هوای حال حاضر تهران عاری از بنزن، ترکیبات آروماتیک سرطان زاست!»
در جای دیگر ایشان ابراز داشتند که ریاست محترم جمهوری، جناب آقای روحانی در کنفرانس تغییرات اقلیمی پاریس تمایل خود را برای گذار به اقتصاد سبز اعلام نموده‌اند. ایشان در جای دیگر اعلام کردند که هشت سال دوره‌ی آقای احمدی‌نژاد را از دست داده‌ایم!
طبق نظرات کارشناسان امر، علاوه بر عوامل فوق، شهروندان کلانشهرها نیز در تولید آلودگی هوا نقش مهمی‌دارند. یکی از مهم‌ترین مشکلات فرهنگی مردم کلانشهرها، میل مردم به تنظیم دمای محیط داخل طی زمستان در حدود ۲۷ درجه‌ی سانتیگراد و پوشیدن لباس‌های تابستانی در خانه در فصول سرد سال است. در صورتی که مسئولین بارها خواستار کاهش چند درجه‌ای دما، استفاده از شیرهای ترموستاتیک و اقلام کنترلی در تاسیسات گرمایشی ساختمان‌های مسکونی جهت کاهش مصرف سوخت، تولید گازهای گلخانه‌ای و آلودگی هوا شده‌اند. ولی مردم کلانشهرها کماکان توقع دارند تمامی مشکلات را دولت حل کند و کسی برای اصلاح محیط زیست، شهر و کشور از خود شروع نمی‌کند. به طور مثال عده‌ای از افراد که کودک خردسال در خانه دارند، تمایل چندانی به کاهش دمای محیط داخل منزل ندارند، چراکه معتقدند سرماخوردگی کودکشان در مقایسه به آلودگی هوای شهر، آنها را به مراتب دچار مشکلات بیشتری میکند.
از سوی دیگر، مراجعه به متخصصین ریه در فصول سرد سال افزایش چشمگیری می‌یابد که این مهم ناشی از افزایش آلودگی هوا در این فصل در کلانشهرهایی از جمله تهران، شیراز، اصفهان، تبریز، مشهد و اهواز است. در شهر اهواز علاوه بر آلودگی ناشی از خودروها، مردم با خطر ریزگردها نیز مواجه‌اند که حل این معضل نیازمند عزم جدی ملی و بین‌المللی می‌باشد.
خوشبختانه ریاست محترم جمهوری، جناب آقای روحانی در سفر خود به فرانسه موافقت خود را با بازگشت به موافقتنامه کاهش آلودگی هوا که در دو دوره ریاست جمهوری آقای احمدی نژاد مسکوت مانده بود، اعلام نمود.
امروزه، آلودگی هوا سلامت شهروندان کلانشهر‌های ایران را به خطر انداخته است. نتایج این تهدید تعطیلی‌های پی‌درپی، مرگ‌ومیر، مشکلات تنفسی کودکان، سالمندان و سایر گروه‌های در معرض خطر است. وقت آن است که شهروندان و دولت این معضل را جدی بگیرند. شهروندان باید بدانند که کاهش چند درجه‌ای دمای محیط داخل در فصل زمستان نقش به‌سزایی در کاهش آلودگی هوا و نرخ مرگ‌ومیر و بیماری دارد. دولت نیز باید بداند که درصدی جزئی از یارانه‌ای که مجبور خواهد بود در آینده برای بهداشت و درمان مربوط به بیماری‌های تنفسی و سرطان‌ها پرداخت کند، می‌تواند اکنون به خرید یا تولید بنزین‌های باکیفیت اختصاص یابد.